Τα χαρτιά που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά είναι σε 2 συνηθισμένες διαστάσεις.
61×86 και 70×100. Υπάρχουν και κάποιες άλλες διαστάσεις αλλά αυτές οι δύο είναι οι πιο συνηθισμένες και γι’ αυτό και οι πιο οικονομικές.
To 61cm x 86cm ονομάζεται Α. Έτσι λοιπόν έχουμε:
Α1 59×84* Α2 42×59* Α3 42×29* Α4 21×29* Α5 14,5×21* Α6 10,5×14,5*
To 70cm x 100cm ονομάζεται Β. Έτσι λοιπόν έχουμε:
Β1 68×98* Β2 48×68* Β3 34×48* Β4 24×34* Β5 17×24* Β6 12×17*
(Παρακάτω θα εξηγήσουμε γιατί λείπουν κάποιοι πόντοι από το κάθε σχήμα)
Σ’ αυτές λοιπόν τις διαστάσεις τυπώνονται όλα όσα σχεδιάζουμε. Μιλάμε πάντα για εκτύπωση σε μηχανές offset.
Για να βρούμε τη διάσταση που μας εξυπηρετεί να φτιάξουμε το έντυπό μας, αρκεί να διαιρέσουμε σε κομμάτια τα πιο πάνω σχήματα. Έτσι παίρνουμε το σχήμα που επιθυμούμε.
Πρέπει όμως να προσέξουμε τα εξής:
Οι μηχανές πρέπει από κάπου να πιάνουν το χαρτί. Η περιοχή λοιπόν που οι μηχανές τραβάνε το χαρτί (δόντι) δεν τυπώνεται. Αυτή την περιοχή πρέπει να εξαιρέσουμε πριν να κάνουμε τις διαιρέσεις μας. Το «δόντι», όπως λέγεται, είναι πάντα στη μεγάλη διάσταση του χαρτιού (αφαιρείται από τη μικρή) και είναι από 1,2 cm έως 1,5 cm. Aν η εκτύπωσή μας προορίζεται για αμφίπλευρη μηχανή, δηλαδή μηχανές που τυπώνουν μπρος -πίσω με ένα πέρασμα, τότε το «δόντι» γίνεται γύρω στα 2,5 cm γιατί η μηχανή πιάνει και από τις δύο πλευρές του το χαρτί.
Έτσι έχουμε π.χ.:
Από το 61×86 το τελικό προϊόν που παράγεται, αφαιρώντας το δόντι, είναι το 21,5×29,7.
61-1.5=59.5 / 2 = 29,7 86 / 4 = 21,5
Υπολογίζοντας και το περιθώριο ξακρίσματος (bleed) που έχουμε αναφέρει σε προηγούμενο post καταλήγουμε η εκτυπώσιμη τελική κομμένη διάσταση του εντύπου μας να είναι 21×29 (A4). Αν πάλι το έντυπό μας προορίζεται για εκτύπωση σε αμφίπλευρη μηχανή πρέπει να το κάνουμε 20,5×28,5.
Ακόμα και όταν θέλουμε να φτιάξουμε αφίσα με όλο το χαρτί πρέπει να την κάνουμε 59×84.
Θα μπορούσαμε θεωρητικά να την κάνουμε 59,5×86 αλλά οι μηχανές offset δυσκολεύονται να στρώνουν τα χρώματα μέχρι τις άκρες του χαρτιού (όταν τα φόντα ξεχειλίζουν). Γι’ αυτό καλό είναι να αφήνουμε λευκά περιθώρια περιμετρικά του χαρτιού για να μπορούν να αξιοποιηθούν όλα τα τεχνικά μέσα μιας offset (σταυροί συμπτώσεως, χρωματικές μπάρες, στρωτήρες, βουρτσάκια κλπ.) Έτσι είμαστε ασφαλείς ότι θα βγει σωστή και στρωμένη ομοιόμορφα στο χρώμα η αφίσα ή το έντυπό μας.
Και τον ίδιο τρόπο από το 70×100 παίρνουμε το 24×34 (B4).
Φυσικά αν θέλουμε να φτιάξουμε πιο πρωτότυπα έντυπα (τετράγωνα, μακρόστενα) μπορούμε να κάνουμε διαφορετικές διαιρέσεις στις πιο πάνω διαστάσεις.
Αν δεν σκεφτούμε με αυτό τον τρόπο θα πετάξουμε χαρτί. Υπάρχει όμως και αυτή η επιλογή. Να κάνουμε ό,τι σχήμα θέλουμε, ανεξάρτητα αν είναι οικονομικό ή όχι.
Μην αποθαρρύνεστε από το να προτείνετε μοντέρνα και ασύμφορα σε χαρτί σχήματα σε μικρού τιράζ εργασίες. Η διαφορά από το χαρτί που θα πετάξουμε είναι ελάχιστη.
Αν όμως το τιράζ (τα τεμάχια που θα τυπωθεί η εργασία μας) είναι πολύ μεγάλο, καλό είναι να σκεφτούμε πολύ προσεκτικά πριν το σχεδιασμό το σχήμα. Αλλιώς πετάμε πολύ χαρτί και επιβαρυνόμαστε χωρίς λόγο.
Στο επόμενο post θα μιλήσουμε για τη βιβλιοδεσία σε σχέση με την οικονομία στο χαρτί.
Οικονομικές διαστάσεις χαρτιού για έντυπα